بیا با هم حرف بزنیم! (روش های بهبود فضای گفتگو) پرده اول

گفتگو، موضوعی بسیار مهم در زندگی انسان است چراکه انسان، موجودی اجتماعی است و بسیاری از پیشرفت ها و رفع نیازهای خود را در بستر ارتباطات اجتماعی سر و سامان می دهد. یکی از آسیب های روابط اجتماعی، اختلال گفتاری و رفتاری در حین گفتگوست. چه  بسیار زوج های جوان که از آداب گفتگو اطلاعی ندارند و چه بسیار ت مدارانی که با اشتباهات فاحش در حین گفتگو، سرنوشت ملتی را به تباهی می کشند. 

چه گفتگویی می تواند ما را نشاط ببخشد و اختلاف هایمان، جدال هایمان و تفاوت نگرش هایمان را حل کند یا حداقل بروز اختلاف ها را به طرز صحیحی مدیریت کند؟ آیا روش های گفتگوی سالم را یاد گرفته ایم و آن ها را به کار می بندیم؟ آیا در پایان گفتگوهایمان، می توانیم به نقطه مشترک خوبی برسیم یا تنها بر شدت اختلاف ها می افزاییم؟ چقدر از طلاق ها، اختلاف های خانوادگی و اجتماعی، ناشی از عدم یادگیری یا عدم به کار گیری مهارت های گفتگوی سالم است؟ آیا یک مبلغ دینی، یک دیندار، توانایی گفتگوی محترمانه را با دیگران دارد؟ آیا می تواند در برابر اختلاف سیلقه ها و دیدگاه ها، تمسخرها، توهین ها، و خود را کنترل کند و مسیر گفتگوی سالم را ادامه دهد؟ تا بتواند بیشتر موثر باشد؟ 

در بین همه موجودات هستی، این تنها انسان است که به معنای واقعی کلمه و از روی آگاهی، گفتگو می کند چراکه قدرت بر نطق، از عقلانیت سرچشمه می گیرد. 

همه انسان ها دوست دارند تا عاقل و منطقی به نظر برسند و در گفتگوها انواع و اقسام روش ها را به کار می گیرند که منطقی تر از طرف مقابل جلوه کنند. حتی اگر داد و فریاد هم می کنند، به خاطر آن است که فکر می کنند با داد و فریاد می توان منطق خود را بهتر اثبات کرد و قدرت بیشتری را از خود نشان داد. اما این نقطه آغاز اشتباه ماست که فکر کنیم، گفتگو یک میدان جنگ است که یا باید در آن پیروزمندانه از صحنه رقابت بیرون آمد یا خوار و زبون شد و از شرّ طرف مقابل، به فکر فرار افتاد. 

تفاوت گفتگو با بحث و مجادله:

یک. در گفتگوی واقعی به دنبال راه حل ها هستیم، اما در بحث، به دنبال به رخ کشیدن خود هستیم. 

دو. در گفتگوی واقعی، در پی یافتن پاسخ هایمان هستیم، اما در بحث فقط جواب طرف مقابل را می دهیم و بس.  

سه. گفتگو، یک بازی برد برد است که طرفین، پس از پایان آن، احساس رضایت دارند اما در بحث، همیشه یک نفر خود را شکست خورده می بیند چرا که هدف برنده شدن و غلبه بوده است.

چهار. در گفتگو، اصل بر برابری و احترام متقابل است اما در بحث، روی تفاوت ها و امتیازها نسبت به دیگری تکیه می شود. 

پنج. هدف از گفتگو، یافتن امکان ها و چشم اندازهاست اما هدف از بحث، دفاع از موقعیت خودمان است.

انواع گفتگو: 

الف) گفتگوی تصادفی: در حد بیان احساسات تصادفی و تقریباً بی هدف که در محیط هایی مانند اتوبوس، تاکسی و صف نان شکل می گیرد. البته نوعی همدلی و خالی شدن عقده ها در این گفتگو ها یافت می شود. 

ب) گفتگوی برنامه ریزی شده: با برنامه ریزی قبلی شروع می شوند مانند گفتگوی هیئت تحریریه یک رومه. 

ب1)گفتگوی بالنده: گفتگوهای برنامه ریزی شده بدون هدف و و موضوع از قبل تعیین شده که با هدف خاصی شروع نشده اما باعث رشد احساس و لذت می شود و همدلی و آگاهی را افزایش می دهد. 

ب2) گفتگوی هدف دار:گفتگوهای برنامه ریزی شده با هدف و و موضوع از قبل تعیین شده که با هدف خاصی شروع شده است. 

منبع: خلاصه ای از کتاب کوچک گفتگو، مرسده صادقی، انتشارات امام موسی صدر